ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان رضوی

Transcript

1 . 33 صص 3-32 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62. آذر و دی ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی کارکنان کارشناس ارشد مدیریت ورزشی* 2- استادیار دانشکده تربیت بدنی دانشگاه شاهرود 3- استادیار دانشکده تربیت بدنی دانشگاه شاهرود ادارات ورزش و جوانان خراسان رضوی 3 2 رضا رحیمی حسن بحرالعلوم علی یونسیان تاریخ دریافت: 33/50/3 تاریخ پذیرش: 33/5/6 چکیده برای داشتن جامعه سالم باید سازمانهای سالم ایجاد كنيم و برای اینكه سالمت سازمانی در یك سازمان ایجاد شود ابتدا باید جو موجود در آن سازمان شناخته شود. جو سازمانی سالم و حمایتگر باعث اعتماد بيشتر افراد و روحيه باالی آنان و در نتيجه باعث افزایش كارایی كاركنان میشود كه افزایش كارایی كاركنان به نوبه خود عامل مهمی در افزایش اثربخشی سازمان محسوب میشود لذا هدف از انجام این پژوهش بررسی ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی كاركنان است. پژوهش حاضر توصيفی و از نوع همبستگی است. نمونه پژوهش 35 نفر از كاركنان ادارات ورزش و جوانان خراسان رضوی است كه به شكل تصادفی خوشهای انتخاب شدهاند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه سالمت سازمانی بر اساس الگوی مایلز پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مير )333( و پرسشنامه درک حمایت سازمانی آیزنبرگر و همكاران )332( استفاده شد. نتایج تحليل دادهها با استفاده از نرمافزار اس.پس.اس.اس 32 نشان داد كه همبستگی مثبت و معناداری بين سالمت سازمانی و تعهد سازمانی وجود دارد. بين سالمت سازمانی و ابعاد تعهد سازمانی )تعهد عاطفی تعهد مستمر و تعهد هنجاری( رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنين همبستگی مثبت و معناداری بين سالمت سازمانی و درک حمایت سازمانی مشاهده شد اما رابطه معناداری بين سن سابقه خدمت و ميزان تحصيالت با سالمت سازمانی مشاهده نشد. به طور كلی میتوان اذعان داشت تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی كاركنان نقش بسزایی در افزایش سالمت سازمانی دارند. واژگان کلیدی: سالمت سازمانی تعهد سازمانی درک حمایت سازمانی اداره ورزش و جوانان Rezarahimi46@yahoo.com *نویسنده مسئول

2 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62 آذر و دی 33 3 مقدمه ظهور سازمانها و گسترش روزافزون آنها از ویژگیهاي بارز تمدن بشري است. در دو دهه اخیر سازمانها به طور معناداري تغییر یافتهاند و به سازمانهایی با ویژگیهاي عدم تمرکز و جهانی شدن تبدیل گشتهاند. همچنین پیشرفت و تکامل دانش بشري از جمله رشد سریع رشته مدیریت در جهان امروز اذهان اکثر مردم به ویژه اندیشمندان را متوجه اهمیت سازمان و عوامل مربوط به آن ساخته است. بسیاري از دانشمندان معتقدند که ماهیت جوامع کنونی به وسیله سازمانها شکل میگیرد که آنها نیز به نوبه خود تحت تأثیر دنیاي پیرامون و روابط موجود در آن قرار میگیرند )(. براي داشتن جامعه سالم باید سازمانهاي سالم ایجاد کنیم و براي اینکه سالمت سازمانی در یک سازمان ایجاد شود ابتدا باید جو موجود در آن سازمان شناخته شود. براي تعریف توضیح و سنجش جو اجتماعی سازمانها تالشهاي علمی قابل مالحظهاي در دهههاي اخیر صورت گرفته است. یکی از چارچوبهاي نظري مشهور و سودمند در این مورد "سالمت سازمانی" است )2(. سالمت سازمانی در ادبیات مدیریت عمدتا به سالمت کارکنان وابسته است اما یک تکامل تدریجی در استفاده از واژهها و حرکت از سالمت افراد به سمت سالمت فرآیندهاي مدیریتی رهبري اعتماد حمایت متقابل مسئولیت اجتماعی اثربخشی و غیره ایجاد شده است )3(. سالمت سازمانی یکی از گویاترین و بدیهیترین شاخصهاي اثربخشی سازمانی است. در یک سازمان سالم مدیر رفتاري کامال دوستانه و حمایتگر با کارمندان خود دارد و در برنامههاي خود داراي یگانگی است. کارمندان نیز تمایل بیشتري براي ماندن و کارکردن در سازمان دارند و به طور مؤثرتري کارها را انجام میدهند )4(. سالمت سازمانی را مایلز در سال 9 تعریف کرد و ضمن پیشنهاد طرحی براي سنجش سالمت سازمانها خاطر نشان کرد که سازمان همیشه سالم نخواهد بود. به نظر او سالمت سازمانی اشاره میکند به دوام و بقاي سازمان در محیط خود و سازگاري با آن و ارتقا و گسترش توانایی خود براي سازش بیشتر. مایلز ویژگیهاي سازمان سالم را در تامین سه نیاز اصلی یعنی نیازهاي وظیفهاي نیازهاي بقا و نیازهاي رشد و توسعه سازمان و ابعاد سالمت سازمانی را شامل مؤلفه: تمرکز بر اهداف شایستگی ارتباطات توزیع بهینه قدرت. Miles

3 33 ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی... پشتیبانی منابع یکپارچگی روحیه نوآوري استقالل سازگاري و شایستگی حل مسئله میداند.)5( از دیدگاه کیت دیوس )( زمانی سازمان سالم است که کارکنان احساس کنند کاري سودمند انجام میدهند و به احساس رشد و پرورش شخصی دست یابند. آنان بیشتر کاري شوقانگیز که خشنودي درونی را فراهم میآورد دوست دارند و میپذیرند. بسیاري از کارکنان مسئولیت و فرصت پیشرفت و کامیابی شغلی را جستجو میکنند. آنان میخواهند که به سخنانشان گوش داده شود و با آنان چنان رفتار شود که گویی هریک داراي ارزش وجودي هستند. میخواهند که اطمینان یابند سازمان به راستی براي نیازها و دشواريهاي آنان دلسوزي میکند )9(. 2 از نظر الیدن و گلینکل )2( سالمت سازمانی یک مفهوم تقریبا جدید است و یک سازمان سالم جایی است که افراد میخواهند در آنجا بمانند کار کنند و سودمند و مؤثر باشند بنابراین سازمان سالم موجبات انگیزش و عالقه به کار را در کارکنان به وجود آورده و از این طریق 3 اثربخشی خود را باال میبرند. هرزبرگ عواملی چون طرز تلقی و برداشت کارکنان شیوه اداره امور خطمشیهاي سازمان ماهیت و میزان سرپرستی امنیت کاري شرایط کاري مقام و دستمزد و حقوق سطح منزلت متقابل روابط استقرار سرپرستان و مرئوسان و همکاران زندگی شخصی کارکنان را براي تأمین و حفظ سالمت سازمان الزم دانسته است و معتقد است نبود این عوامل ممکن است چنان کارمندان را دچار عدم رضایت سازد که سازمان را ترك کرده و موجودیت آن را به مخاطره اندازند )8 7(. عوامل متعددي در سالمت سازمانی تأثیر دارند که از آن جمله میتوان مدیران کارکنان مشتریان ذينفعان دولت جامعه محیط و رقبا را نام برد. توجه به حداقل عوامل مذکور و تبیین متوازن آنها الزمه موفقیت و حرکت به سوي سالمت سازمانی است )(. تعهد سازمانی کارکنان یکی از موارد مهم در سالمت سازمانی است. در حقیقت نیروي انسانی مهمترین سرمایه سازمانهاست و هرچه این سرمایه کیفیت مطلوبتري داشته باشد احتمال موفقیت بقا و ارتقاي سازمان بیشتر خواهد شد لذا باید در مورد بهبود کیفیت نیروي انسانی سعی فراوان کرد زیرا این اقدام هم به نفع سازمان و هم به نفع افراد است. نیروي انسانی وفادار سازگار با اهداف و ارزشهاي سازمانی و متمایل به حفظ عضویت سازمانی که حاضر است فراتر. Kitth Davis 2. Lynden & Klingle 3. Herzberg

4 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62 آذر و دی از وظایف مقرر فعالیت کند میتواند عامل مهمی در اثربخشی سازمان باشد. وجود چنین نیرویی در سازمان توأم با باال رفتن سطوح عملکرد و پایین آمدن میزان غیبت تأخیر و ترك خدمت کارکنان است و وجهه سازمان را در اجتماع مناسب جلوه داده و زمینه را براي رشد و توسعه سازمان فراهم میکند. برعکس نیروي انسانی با احساس وفاداري و تعهد سازمانی کم و متمایل به ترك سازمان نه تنها خود در جهت نیل به اهداف سازمانی حرکت نمیکند بلکه در ایجاد فرهنگ بیتوجهی نسبت به مسائل و مشکالت سازمان در بین دیگر همکاران میباشد )(. تعهد سازمانی داراي سه مؤلفه مؤثر 6 3 تعهد عاطفی تعهد مستمر و تعهد هنجاري یا تکلیفی است. تعهد عاطفی یعنی میزانی که فرد از نظر روانی و از طریق احساساتی مانند وفاداري مهر و عالقه گرمی و صمیمیت تعلق دلبستگی رضایت خاطر لذت خوشی و غیره به کارکردن در سازمان تمایل پیدا میکند. تعهد مستمر به وابستگی فرد براي کارکردن در سازمان بر اساس میزانی که یک فرد احساس ضمانت براي ماندن در سازمان به دلیل هزینههاي زیاد ترك آن دارد اشاره میکند. تعهد تکلیفی )هنجاري( عبارت است از میزانی که فرد از نظر روانی و از راه درونیسازي اهداف ارزشها و ماموریتهاي سازمان به آن وابسته میشود. تعهد تکلیفی احساس مسئولیت به تداوم کارکردن در سازمان را منعکس میکند )(. پژوهشها نشان داده است که بین تعهد سازمانی و تالش کارکنان و همچنین بین تعهد سازمانی و عملکرد سازمان ارتباط وجود دارد. افزایش تعهد موجب میشود که افراد تالش کنند و در نتیجه سازمان عملکرد بهتري داشته باشد. تمایل کارکنان براي سهیم شدن در اثربخشی سازمانی و کمک به آن تحت تأثیر ماهیت تعهد است که از آن برخوردارند ) ( اما باید دید که آیا بین سالمت سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان نیز چنین ارتباطی وجود دارد 4 درك حمایت سازمانی کارکنان یکی دیگر از موارد مهم در سالمت سازمانی است. جو سازمانی سالم و حمایتگر باعث اعتماد بیشتر افراد و روحیه باالي آنان و بالطبع باعث افزایش کارایی کارکنان میشود که افزایش کارایی کارکنان به نوبه خود عامل مهمی در افزایش اثربخشی سازمان محسوب میشود )2(. به بیان دیگر رفتارهاي حمایتکننده رهبران و جو سازمانی میتواند موجبات فراهم آوردن حمایت سازمانی ادراك شده شود که منظور از حمایت سازمانی احساس و باورهاي تعمیمیافته افراد در این راستا است که سازمان نسبت به همکاري. Affective Commitment 2. Continuance Commitment 3. Normative Commitment 4. Perceived Organizational Support

5 303 ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی... مساعدت و حمایت اعضاي خود ارزش قائل بوده و نگران و دلواپس خوشبختی و آینده آنها است. بسیاري از کارکنان مسئولیت و فرصت پیشرفت و کامیابی شغلی را جستجو میکنند. آنان میخواهند که به سخنانشان گوش داده شود و با آنان چنان رفتار شود که گویی هریک داراي ارزش وجودي هستند و میخواهند اطمینان یابند سازمان به راستی براي نیازها و دشواريهاي آنان دلسوزي میکند. پژوهشها در این زمینه نشان دادند که بین درك حمایت سازمانی با تعهد سازمانی و اعتماد سازمانی ارتباط وجود دارد. درك حمایت سازمانی موجب کاهش ترك خدمت و افزایش اعتماد سازمانی میشود )3 4(. باید دید بین سالمت سازمانی و درك حمایت سازمانی نیز چنین ارتباطی وجود دارد سالمت سازمانی براي هر سازمان ضروري است و مدیران باید در توسعه آن در سطح سازمان تالش کنند اما وجود آن به لحاظ نقش حساس و مهمی که سازمان تربیت بدنی در رشد و توسعه ورزش کشور و همچنین پرورش قهرمانان ورزشی و افتخار آفرینی آنها در ورزش جهان دارد بسیار ضروري است )5(. تا کنون مطالعات محدودي در زمینه سالمت سازمانی در ادارات ورزش و جوانان و نهادهاي ورزشی انجام شده است. با این حال به نتایج برخی از پژوهشهاي صورت گرفته در این زمینه اشاره میشود. زاهد بابالن )379( با بررسی ارتباط سالمت سازمانی و تعهد سازمانی دبیران دبیرستانهاي استان اردبیل به این نتیجه رسید که سالمت سازمانی با تعهد و انواع سهگانه آن همبستگی مثبت دارد و دبیرستانهایی که سالمت سازمانی باالیی دارند معلمان متعهدتري دارند. از میان ابعاد سالمت سازمانی روحیه تأکید علمی نفوذ مدیر پشتیبانی منابع و ساختدهی قابلیت پیشبینی تعهد سازمانی را دارند و 4 درصد از واریانس تعهد سازمانی به وسیله تغییرات این پنج بعد قابل تبیین میباشد )5(. عزیزيمقدم )378( با انجام پژوهشی تحت عنوان "بررسی رابطه سالمت سازمانی مدارس و فرسودگی شغلی دبیران در مدارس راهنمایی شهرستان مهاباد" به این نتیجه دست یافت که بین دو متغیر سالمت سازمانی مدرسه و فرسودگی شغلی دبیران رابطه معکوس و معناداري وجود دارد r=0/34( و 0/0<P(. وي همچنین دریافت که از طریق سالمت سازمانی و ابعاد آن میتوان به تبیین و پیشبینی فرسودگی شغلی دبیران پرداخت )9(. انصاري )377( در پژوهش خود تحت عنوان "بررسی رابطه بین سالمت سازمانی و نگرشهاي مثبت کارکنان در ادارات امور مالیاتی استان اصفهان" به این نتیجه رسید که رابطه مثبت و معناداري بین سالمت سازمانی و نگرشهاي مثبت کاري وجود دارد و اینکه توجه به سالمت

6 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62 آذر و دی سازمانی به دلیل تاثیري که بر اعمال تالشهاي کاري دارد از اهمیت زیادي در سازمان برخوردار است )3(. ساعدي )37( در پژوهش خود تحت عنوان "رابطه کیفیت زندگی کاري و سالمت سازمانی با خشنودي شغلی" به این نتیجه رسید که بین کیفیت زندگی کاري و سالمت سازمانی با خشنودي شغلی همبستگی معناداري وجود دارد )8(. مظلومی و شاهطالبی )37( پژوهشی تحت عنوان "رابطه بین سبک رهبري تحولی مدیران و سالمت سازمانی مدارس ابتدایی دخترانه شهر اصفهان" انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که بین سبک رهبري تحولی مدیران و کلیه شاخصهاي سالمت سازمانی )یگانگی نهادي نفوذ مدیر مالحظهگري ساختدهی پشتیبانی منابع روحیه و تاکید علمی( مدارس ابتدایی دخترانه شهر اصفهان رابطه معناداري وجود دارد )7(. رحیمی )37( در رساله دکتري خود با عنوان "تحلیل عارضههاي سازمانی دانشگاههاي دولتی شهر اصفهان بر اساس مدل شش جعبه از دیدگاه اعضاي هیأت علمی و ارتباط آن با سالمت سازمانی و کیفیت محیط کار" به این نتیجه رسید که رابطه منفی معکوس و معناداري بین هریک از مؤلفههاي عارضهیابی با کیفیت محیط و سالمت سازمانی وجود دارد )(. اسمعیلی )37( در پایاننامه خود با عنوان "رابطه سالمت سازمانی و انگیزه شغلی با تعهد سازمانی در دبیران دوره آموزش متوسطه شهرستان سیریک" به این نتیجه رسید که بین سالمت سازمانی و انگیزش شغلی با تعهد سازمانی و نیز بین سالمت سازمانی و انگیزش شغلی رابطه مثبت و معناداري وجود دارد و سالمت سازمانی و انگیزش شغلی قادرند تعهد سازمانی را پیشبینی کنند )2(. عباسیان )37( در پایاننامه خود با عنوان "رابطه بین ابعاد هویت و سالمت سازمانی در کارکنان اداره کل تربیت بدنی استان اصفهان در سال 37" به این نتیجه رسید که بین ابعاد هویت با تمرکز بر اهداف کفایت ارتباطات کاربرد منابع اتحاد و همبستگی روحیه نوآور بودن خودمختاري و سازگاري از مؤلفههاي سالمت سازمانی رابطه وجود دارد اما بین ابعاد هویت و مؤلفههاي تعادل قدرت و شایستگی حل مسئله ارتباط معناداري مشاهده نشد )2(. علیدوست قهفرخی )37( در پژوهش خود با عنوان "بررسی نسبی سالمت روانی بر سالمت سازمانی در ادارات تربیت بدنی استان اصفهان" به این نتیجه رسید که مؤلفه بهبود شخصی از سالمت روانی بر پنج مؤلفه )نوآوري سازگاري روحیه شایستگی ارتباطات و یکپارچگی( مؤلفه کنترل اضطراب از سالمت روانی بر پنج مؤلفه )سازگاري شایستگی حل مسئله شایستگی

7 30 ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی... ارتباطات پشتیبانی منابع و روحیه( مؤلفه عالیم احساس توانایی و خوب بودن از سالمت روانی نیز بر هفت مؤلفه )نوآوري شایستگی حل مسئله سازگاري تمرکز بر اهداف شایستگی ارتباطات روحیه و یکپارچگی( و مؤلفه توانایی مقابله با مشکالت روزمره و فشارهاي زندگی از سالمت روانی نیز بر هفت مؤلفه )سازگاري شایستگی حل مسئله تمرکز بر اهداف شایستگی ارتباطات روحیه استقالل و یکپارچگی( از سالمت سازمانی تأثیر دارد )5(. نتایج پایاننامه لطفیمنش )3( با عنوان "بررسی رابطه بین مدیریت دانش و سالمت سازمانی در اداره تربیت بدنی و هیأتهاي ورزشی شهر اصفهان" نشان داد که در سطح /5 همبستگی مثبت و معناداري بین مدیریت دانش و سالمت سازمانی کارکنان تربیت بدنی و هیأتهاي ورزشی شهر اصفهان وجود دارد )22(. صابانچی )2( ارتباط منفی و معنیداري را بین تحلیلرفتگی معلمان و سالمت سازمانی در مدارس گزارش و عنوان کرد که تحلیلرفتگی معلمان میتواند عامل تأثیرگذاري بر سالمت سازمانی مدارس باشد )23(. 2 سزگین )2( در پژوهشی با عنوان "ارتباط بین تعهد سازمانی معلمان و سالمت سازمانی مدرسه در مدارس ابتدایی ترکیه" به این نتیجه رسید که رابطه مثبت معناداري بین و مؤلفههاي تعهد سازمانی و سالمت سازمانی وجود دارد. سه بعد روحیه یکپارچگی سازمانی و رهبري حرفهاي از ابعاد سالمت سازمانی ارتباط قابل توجهی با تعهد سازمانی داشتند. رهبري حرفهاي تقش قابل توجهی در پیشبینی تعهد سازمانی دارد. نتایج نشان داد که معلمان در مدارس با صداقت سازمانی بیشتر و رهبري حرفهاي و روحیه خوب درك بهتري از تعهد سازمانی دارند )24(. 3 بابالن )2( در پژوهشی با عنوان "رابطه بین سالمت سازمانی و اعتماد سازمانی در مدارس" به این نتیجه رسید که سالمت سازمانی ارتباط مثبت و معناداري با اعتماد سازمانی و همچنین با تمامی ابعاد اعتماد سازمانی دارد. روحیه تاکید علمی رسیدگی و توجه از ابعاد سالمت سازمانی پیشبینیکننده اعتماد سازمانی هستند )25(. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درك حمایت سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان رضوي است.. Sabanci 2.Sezgin 3. Babelan

8 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62 آذر و دی روش پژوهش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماري پژوهش شامل کلیه کارکنان اعم از مدیران معاونان و کارشناسان ادارات ورزش و جوانان استان خراسان رضوي میباشد که تعداد آنها حدود نفر بود. 95 بر طبق جدول نمونهگیري مورگان براي جامعهاي به تعداد 95 نفر نمونهاي 5 نفري نیاز بود بنابراین از میان شهرستانهاي استان 7 شهرستان به شکل تصادفی خوشهاي انتخاب شدند لذا 2 پرسشنامه در بین تمامی کارکنان اداره کل ورزش و جوانان شهرستان مشهد و 8 اداره استان که به طور تصادفی از بین 2 شهرستان داراي اداره تربیت بدنی به طور تصادفی انتخاب شده بودند توزیع گردید و در نهایت بر پرسشنامه جمعآوري شد. پس از بررسی اولیه 9 پرسشنامه به دلیل عدم پاسخ کامل غیرقابلاستفاده تشخیص داده شده و 4 پرسشنامه مورد تجزیه تحلیل آماري قرار گرفت. به منظور توصیف آماري دادهها از شاخصهاي مرکزي و پراکندگی )میانگین انحراف استاندارد درصد فراوانی و نمودار( و براي تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیهها از روش آمار استنباطی )به دلیل نرمال بودن دادهها( همچنین ضریب همبستگی پیرسون و آزمون ANOVA با استفاده از نرمافزار اس.پی.اس.اس 9 استفاده شد. ابزار اندازهگیري در این پژوهش عبارتند از: و t پرسشنامه سالمت سازمانی که شامل 3 سوال استاندارد 5 گزینهاي است. این پرسشنامه اساس الگوي مایلز توسط سلطانحسینی در سال 377 براي استفاده در سازمانهاي ورزشی ساخته شده است. به منظور تعیین روایی اولیه از اظهار نظر تخصصی 7 کارشناس و متخصص تربیت بدنی استفاده شد. پس از جمعآوري پرسشنامهها )طی مدت 9 روز( نظرات و پیشنهادات اصالحی آنها در نسخه نهایی پرسشنامه اعمال شد. آمد. پایایی آن پس از مطالعه مقدماتی بر روي 3 نفر از افراد جامعه با استفاده از ضریب آلفاي کرونباخ /33 به دست 2 پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و میر و اسمیت )3( که شامل 7 سوال پنج گزینهاي است. پایایی پرسشنامه پس از مطالعه مقدماتی با استفاده از ضریب آلفاي کرونباخ /4 به دست آمد..Alen & Meyer& smith

9 3 300 ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی... پرسشنامه درك حمایت سازمانی آیزنبرگر و همکاران )79( که شامل 7 گزینهاي است. پایایی این پرسشنامه نیز با استفاده از آلفاي کرونباخ /74 بدست آمد. نتایج سوال پنج الف توصیف ویژگیهاي فردي آزمودنیها: بر اساس یافتههاي پژوهش از مجموع 4 آزمودنی تحت بررسی تعداد 58 نفر مرد و بود. 48 نفر زن بود. میانگین سنی آنها 39/8±8/2 سال همچنین /9 درصد کارکنان داراي مدرك دیپلم و زیر دیپلم 3/8 درصد فوق دیپلم 53/7 درصد لیسانس و 4/7 درصد فوق لیسانس و باالتر بودند. 4 درصد آزمودنیها فارغالتحصیل رشته تربیت بدنی و 5 درصد نیز غیر تربیت بدنی بودند. از نظر وضعیت استخدام نیز بیشتر کارکنان به صورت رسمی بودند )48/ درصد(. کارکنان قراردادي نیز با 3/4 درصد در رتبه بعدي قرار داشتند. ب توصیف یافتههاي حاصل از پرسشنامهها با توجه نتایج آزمون کلموگروف اسمیرنف توزیعهاي سالمت سازمانی درك حمایت سازمانی و تعهد سازمانی داراي توزیع نرمال )/5> α( میباشند )جدول (. جدول نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنف متغیر سالمت سازمانی تعهد سازمانی )کل( تعهد عاطفی تعهد مستمر تعهد تکلیفی )هنجاري( درك حمایت سازمانی آماره ي Z /935 /28 / /5 /22 /757 سطح معناداري /75 /8 /83 /2 / /454 در جدول 2 خالصه شاخصهاي آماري مربوط به نمره کارمندان در پرسشنامه سالمت سازمانی نشان داده شده است.. Eisenberger

10 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62 آذر و دی جدول 2 شاخصهاي آماري سالمت سازمانی متغیر/ شاخص فراوانی میانگین انحراف معیار حداقل نمره حداکثر نمره /33 7/25 سالمت سازمانی 4 درجدول 3 خالصه شاخصهاي آماري مربوط به تعهد عاطفی هنجاري مستمر و نیز تعهد سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان نشان داده شده است. جدول 3 شاخصهاي آماري تعهد سازمانی متغیر/ شاخص فراوانی میانگین انحراف معیار حداقل نمره حداکثر نمره 3 9 3/78 2/3 تعهد عاطفی 4 3 3/74 2/58 تعهد هنجاري /83 2/58 تعهد مستمر 4 3 /4 94/ تعهد سازمانی 4 در جدول 4 خالصه شاخصهاي شده است. آماري مربوط به درك حمایت سازمانی کارکنان نشان داده متغیر/ شاخص جدول 4 شاخصهاي آماري درك حمایت سازمانی فراوانی میانگین انحراف معیار حداقل نمره حداکثر نمره 4 4 5/57 29/95 درك حمایت سازمانی 4 نتایج ضریب همبستگی پیرسون در جدول 5 نشان میدهد بین سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و خردهمقیاسهاي آن و همچنین درك حمایت سازمانی رابطه مثبت و معناداري وجود دارد. سالمت سازمانی جدول 5 همبستگی سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درك حمایت سازمانی کارکنان ضریب همبستگی سطح معن اداري درك حمایت سازمانی تعهد سازمانی )کل( تعهد عاطفی تعهد مستمر /43 /55 /98 /8 تعهد هنجاري /572 / / / / /

11 30 ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی... نتایج ضریب همبستگی پیرسون در جدول 9 نشان میدهد بین سن و ارزیابی کارکنان از سالمت سازمانی و همچنین سابقه خدمت و ارزیابی کارکنان از سالمت سازمانی رابطه معناداري وجود ندارد. جدول 9 رابطه بین سالمت سازمانی با سن و سابقه خدمت متغیر/شاخصهاي آماري فراوانی ضریب همبستگی سطح معناداري /9 -/74 4 سن /94 -/38 4 سابقه خدمت نتایج آزمون t در جدول 8 نشان میدهد بین دیدگاه کارکنان فارغالتحصیل رشته تربیت بدنی و غیر تربیت بدنی از نظر میزان سالمت سازمانی در ادارات ورزش و جوانان تفاوت معنیداري وجود ندارد. جدول 8 تفاوت دیدگاه کارکنان فارغالتحصیل تربیت بدنی و غیر تربیت بدنی از منظر سالمت سازمانی متغیر/شاخصهاي آماري تعداد میانگین انحراف معیار آزمون t درجه آزادي سطح معن اداري /79 2 -/59 2/73 2/9 8/2 7/ کارکنان تربیت بدنی کارکنان غیر تربیت بدنی نتایج آزمون t در جدول 7 نشان میدهد بین ادراك مدیران و کارکنان عادي از سالمت سازمانی تفاوت معناداري وجود دارد. به طوري که مدیران وضعیت سالمت سازمانی را بهتر ارزیابی کردهاند. متغیر/شاخص جدول 7 تفاوت دیدگاه مدیران و کارکنان عادي از منظر سالمت سازمانی تعداد میانگین انحراف معیار آزمون t درجه آزادي سطح معن اداري / 77 5/4 3/ 8/7 39/7 2/28 7 مدیران کارکنان عادي در بخش دیگري از پژوهش نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که درك حمایت سازمانی به تنهایی %4 از واریانس سالمت سازمانی را توضیح میدهد و بهترین پیشگوي سالمت سازمانی در سازمان ورزش و جوانان استان خراسان رضوي است. مدل پیشنهادي دوم

12 2 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62 آذر و دی رگرسیون گام به گام ) متغیر مالك مدل درك حمایت سازمانی و تعهد عاطفی را به عنوان پیشبینیکننده سالمت سازمانی معرفی میکند که %54 از واریانس سالمت سازمانی را توضیح میدهد. )جدول جدول - نتایج تحلیل رگرسیون بین متغیرهاي پیش بین تعهد سازمانی و درك حمایت سازمانی با سالمت ضریب همبستگی سازمانی ضرایب انحراف استاندارد ضرایب استاندارد شده Beta B R2 آمارهt سطح معناداري / 5 / 25 8 / 3 38 / 49 / 7 / 792 / 8 8 / 38 2 / 947 /4 /8 عرض از مبدا درك حمایت سازمانی /8 2 / 42 7 /9 2 / 8 / 9 / 375 /539 / 38 2 / 29 / 3 / 34 / 287 / 458 / 55 /54 /835 سالمت سازمانی عرض از مبدا درك حمایت سازمانی تعهد عاطفی بحث و نتیجهگیری مهمترین هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه سالمت سازمانی با تعهد و درك حمایت سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان خراسان رضوي بود. نتایج حاکی از آن بود که بین دو متغیر سالمت سازمانی و تعهد سازمانی رابطه مثبت و معناداري وجود دارد. نتیجه این پژوهش با نتیجه مطالعات زاهد بابالن )379( سزگین 2 )2( و نیر ) (. مرور پژوهشهاي فوق )22( همخوانی دارد اهمیت تعهد سازمانی کارکنان و مدیران در سالمت سازمانی ادارات را نشان میدهد بنابراین میتوان گفت داشتن کارکنان متعهد یکی از عوامل سالمت سازمانی و برتري سازمانها است و مدیران سازمانهاي ورزشی و باالخص ادارات ورزش. Sezgin 2. Nir

13 303 ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی... و جوانان که قصد اجرا پیادهسازي و رسیدن به سالمت سازمانی را دارند باید تعهد سازمانی کارکنان خویش را نیز مد نظر قرار دهند. نتایج پژوهش حاضر همچنین نشان داد که بین سالمت سازمانی و هریک از خردهمقیاسهاي تعهد سازمانی )تعهد عاطفی تعهد مستمر و تعهد هنجاري( رابطه معناداري وجود دارد. این نتیجه نیز با نتایج زاهد بابالن مطالعات )379( اسمعیلی )37( و سزگین )2( همخوانی دارد )5 2 24(. در پژوهش زاهد بابالن )379( در بین خردهمقیاسهاي تعهد سازمانی تعهد عاطفی قويترین رابطه را با سالمت سازمانی داشت. تعهد عاطفی به وابستگی عاطفی کارکنان به سازمان اطالق شده و منعکسکننده تمایل و رضایت به حمایت از اهداف سازمانی است بنابراین کارکنانی که با سازمان خود هویت یافته و از اهداف سازمانی خود حمایت میکنند عملکرد بهتري خواهند داشت. نتیجه پژوهش حاضر نیز نشان داد که در ادارات ورزش و جوانان خراسان رضوي کارکنانی که وابستگی عاطفی بیشتري به اداره خود دارند سالمت سازمانی اداره خود را در سطح باالتري ارزیابی کردهاند. مدیران سازمانها باید به تعهد عاطفی نسبت به انواع دیگر تعهد )مستمر و هنجاري( توجه بیشتري نموده و سعی در تقویت هرچه بیشتر آن در کارکنان خود کنند تا بدین صورت ضمن باال بردن کارایی و اثربخشی کارکنان گامی در مسیر سالمت سازمان خود برداشته باشند. در این پژوهش تعهد مستمر ضعیفترین رابطه را با سالمت سازمانی دارد و این یافته با نتیجه پژوهش اسمعیلی )37( همخوانی دارد )2(. در بخش دیگري از نتایج پژوهش مشاهده شد که بین دو متغیر "درك حمایت سازمانی" و "سالمت سازمانی" رابطه مثبت و معناداري وجود دارد. هرچه کارکنان حمایت بیشتري از سوي سازمان دریافت کنند و بر این باور باشند که سازمان به حضور و مشارکت آنها ارزش داده و به رفاه و خوشبختی آنها توجه دارد به سالمت سازمانی امتیاز بیشتري میدهند و سازمان را سالمتر ارزیابی میکنند. آیزنبرگر آرملی رکسوینکل )2( معتقدند که درك حمایت سازمانی از سوي کارکنان باعث میشود آنان در رسیدن سازمان به اهدافش کمک کنند 2 )28(. همچنین در پژوهش ریگل و همکاران )2( نشان داده شد که درك حمایت سازمانی باعث بهبود عملکرد کارکنان میشود و رفتار ترك خدمت آنان را کاهش میدهد که این عوامل میتوانند سالمت سازمانی ادارات را تحت تأثیر قرار دهند )27(.. Eisenberger & Armeli & rexwinkel 2. Riggle

14 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62 آذر و دی با توجه به یافتههاي پژوهش رابطه معناداري بین سن رشته تحصیلی و سابقه خدمت با سالمت سازمانی مشاهده نشد که این با نتایج مطالعات عزیزيمقدم )377( خمیري و همکاران )37( و سیدجوادین )377( همخوانی دارد )9 2 3(. یافتههاي این پژوهش نشان داد که مدیران در مقایسه با کارکنان عادي امتیاز بیشتري به سالمت سازمانی دادهاند. به نظر میرسد که افراد داراي پست مدیریتی براي اینکه جو سازمانی و عملکرد خود و سازمان خود را قابل قبول نشان دهند امتیاز بیشتري به سالمت سازمان خود دادهاند اما باید اذعان کرد براي اطمینان در این زمینه نیاز به مطالعات بیشتري میباشد. بنابراین ویژگیهاي جمعیتشناختی بر سالمت سازمان مؤثر نبوده و میتوان برنامههاي بهسازي سالمت سازمانی براي تمام اقشار کارکنان را به طور یکسان به اجرا گذاشت. با توجه به نتایج پژوهش حاضر و همچنین اهمیت موضوع سالمت سازمانی پیشنهاد میشود مدیران ادارات ورزش و جوانان براي بهبود عملکرد و رسیدن به سطح بهتر سالمت سازمانی تعهد سازمانی کارکنان و درك حمایت سازمانی آنها را مد نظر قرار دهند و براي رسیدن به این منظور از ابزارها و امکانات سازمان براي تشویق و نگهداري آنها استفاده نمایند. همچنین پیشنهاد میشود به طور مستمر ارزیابیهاي دقیق علمی و پژوهش در زمینه سالمت سازمانی درك حمایت سازمانی و تعهد سازمانی در نهادها و مراکز ورزشی انجام شود و از نتایج آن در راستاي بهبود امور جاري استفاده شود. منابع. قربان شیرودي مهران. بررسی سالمت سازمانی و رابطه آن با سبک مدیریت مدیران )مطالعه موردي: شرکت توزیع برق تهران(. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه ازاد اسالمی واحد سنندج: دانشکده ادبیات و علوم انسانی شریفی اصغر آقاسی صدیقه. بررسی رابطه بین عملکرد مدیران با سالمت سازمانی. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزش. 37 4( (: انصاري محمد اسماعیل استادي حسین جاوري فرشته. بررسی رابطه بین سالمت سازمانی و نگرشهاي مثبت کاري کارکنان در ادارات امور مالیاتی استان اصفهان. فصلنامه تخصصی مالیات : شریعتمداري مهدي. بررسی رابطه سالمت سازمانی با اثربخشی مدیران مدارس. علوم تربیتی (2 (: -5.

15 323 ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی سلطان حسینی محمد علیدوست قهفرخی ابراهیم همایی رضا موسوي زهره. بررسی سهم نسبی سالمت روانی بر سالمت سازمانی در ادارات تربیت بدنی استان اصفهان. نشریه مدیریت ورزشی. 37 7: اوانز رابرت جی. رفتار سازمانی در آموزش و پرورش. مترجمان: سلسمی قربانعلی فروغی احمدعلی. اصفهان: دانشگاه آزاد اسالمی واحد خوراسگان 372.ص Julie A Lynden, Willam Klingle. Supervising organizational health. Supervision journal. 2000; جاهد حسنعلی. سالمت سازمانی. مجله تدبیر : امیري محمد رضا سکاکی سید محمدرضا. راهنماي ارزیابی عملکرد سازمان بر اساس مدل تعالی EFQM انسانی.انتشارات آهار 374. با استفاده از منطق رادار. موسسه مطالعات: بهرهوري و منابع. حسینیان شهامت مجیدي عبداله حبیبی صفر. عوامل درونسازمانی مؤثر بر ارتقاي تعهد سازمانی کارکنان کالنتريهاي تهران بزرگ. فصلنامه دانش انتظامی ( (:. خسروزاده اسفندیار. خلجی حسن. خواجوي داریوش. رابطه بین تعهد سازمانی و عملکرد مدیران تربیت بدنی سازمانهاي استان مرکزي. نشریه حرکت : آهنچیان محمدرضا. منیدري رمضانعلی. رابطه مهارتهاي ارتباطی مدیران با سالمت سازمانی. پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی )2( : ص Lamastro V. Commitment and perceived organizational support. National Forum.V3, N.3; دعایی حبیب اله برجعلیلو شهال. بررسی رابطه حمایت سازمانی ادراك شده با تعهد سازمانی و قصد ترك خدمت. چشمانداز مدیریت دولتی. 37 3: زاهد بابالن عادل عسکریان مصطفی بهرنگی محمدرضا نادري عزت اله. بررسی ارتباط سالمت سازمانی مدرسه و تعهد سازمانی دبیران دبیرستانهاي پسرانه استان اردبیل. مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی عزیزيمقدم ابوبکر. بررسی رابطه سالمت سازمانی مدارس و فرسودگی شغلی دبیران )مورد مطالعه: مدارس راهنمایی شهرستان مهاباد(. دوماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه شاهد (9 (: ساعدي سارا خلعتبري جواد موري نجفآبادي ندا. رابطه کیفیت زندگی کاري و

16 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62 آذر و دی سالمت سازمانی با خشنودي شغلی. فصلنامه تازههاي روانشناسی صنعتی سازمانی. 37 4( (: مظلومی پریسا شاهطالبی بدري. رابطه بین سبک رهبري تحولی مدیران و سالمت سازمانی مدارس ابتدایی دخترانه شهر اصفهان. دانش و پژوهش در علوم تربیتی برنامهریزي درسی : رحیمی حمید سیادت علی هویدا رضا شاهین آرش بختیارنصرآبادي حسنعلی. تحلیل عارضههاي سازمانی دانشگاههاي دولتی شهر اصفهان بر اساس مدل شش جعبه از دیدگاه اعضاي هیات علمی و ارتباط آن با سالمت سازمانی وکیفیت محیط کار. فصلنامه پژوهش و برنامهریزي در آموزش عالی : اسمعیلی امید. رابطه سالمت سازمانی و انگیزش شغلی با تعهد سازمانی در دبیران دوره آموزش متوسطه شهرستان سیریک. پایاننامه ارشد. دانشگاه آزاد اسالمی واحد مرودشت: دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی عباسیان نقنه الهه. رابطه بین ابعاد هویت و سالمت سازمانی در کارکنان اداره کل تربیت بدنی استان اصفهان. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان: دانشکده تربیت بدنی لطفیمنش حسین. بررسی رابطه بین مدیریت دانش و سالمت سازمانی در اداره تربیت بدنی و هیاتهاي ورزش شهر اصفهان. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور استان اصفهان: دانشکده تربیت بدنی Sabanci Ali. The effect of primary school teachers' burnout on organizational health. Procedia social and behavioral sciences.2009; : Sezgin Ferudun. Examining the relationship between teacher organizational commitment and school health in Turkish primary schools. Educational research and evaluation. 5(2). 2009; Zahed-Babelan A, Moenikia M. A study of simple and multiple relations between organizational health and faculty trust in female high schools procedia social and behavioral sciences ; Nir Adam. School health and its relation to teacher commitment. Journal of planning and changing. 2002; -2: Eisenberger R, Armeli S, Rexwinkel B, Lynch P D, Rhoades L. Reciprocation of perceived organizational support. Journal of applied psychology. 200; 86: Riggle R J, Edmondson D R, Hansen J D. A meta-analysis of the relationship between perceived organizational support and job outcomes: 20 years of research. Juornal of business research. 2000; 62(0):

17 32 ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درک حمایت سازمانی محمودي خمیري یوسف مشتاقیان ابرقویی حجت سالمزاده یاشار. بررسی رابطه جو سازمانی و سالمت سازمانی بین دبیران دبیرستانهاي شهر بندرعباس. اولین کنفرانس ساالنه مدیریت نوآوري و کارآفرینی. شیراز سیدجوادین رضا علوي آزاده انصاري شهناز. دیدگاه کارکنان دانشگاه علوم پزشکی درباره میزان استقرار شاخصهاي سالمت سازمانی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مدیریت سالمت ارجاع مقاله به روش ونکوور رحیمی رضا بحرالعلوم حسن یونسیان علی. ارتباط سالمت سازمانی با تعهد سازمانی و درك حمایت سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان رضوي. مطالعات مدیریت ورزشی. 33 )29(:

18 32 مطالعات مدیریت ورزشی شماره 62 آذر و دی 33